Nederlandse senioren begonnen net wat meer vertrouwen te krijgen in hun koopkracht. Nu wordt dit voorzichtige vertrouwen overschaduwd door een groeiend gevoel van onzekerheid over de toekomst. Boosdoeners zijn de coronacrisis, de uitwerking van het pensioencontract en hun weinige financiële reserves. Zo blijkt uit het koopkrachtonderzoek van KBO-PCOB onder 1.300 Nederlandse senioren.
Onderzoek Koopkracht KBO-PCOB 2020
Grote onzekerheid over financiële toekomst senioren
Het is voor het zevende jaar op rij dat KBO-PCOB een groot koopkrachtonderzoek uitvoerde. En vrijwel elk jaar hadden senioren het gevoel dat hun koopkracht achteruitging.
Dit jaar, in 2020, was er voor het eerst weer een kleine opleving te zien. Het aantal senioren dat mindergeld op hun bankrekening kreeg, nam af. Minder senioren letten extra op hun uitgaven. Het aantal senioren dat rood stond daalde. En er was een lichte daling in het aantal senioren dat wakker ligt van hun financiële situatie.
Dit voorzichtige positieve gevoel over de huidige situatie werd echter al snel overschaduwd door een grote onzekerheid over de toekomst.
Geen enkele zekerheid meer
Een van de redenen voor de groeiende onzekerheid is de vrees voor de gevolgen van de coronacrisis.
Maar liefst negen op de tien senioren verwachten dat de economie zal verslechteren: vier op de tien voorzien zelfs een forse verslechtering, vijf op de tien een geringere.
De helft geeft aan dat hun gevoel van financiële zekerheid is veranderd door corona:
‘Door deze crisis bestaat geen enkele zekerheid meer. Alles is anders en de toekomst ziet er nu niet erg rooskleurig uit. Iedereen wil nu uit de overheidspot een bijdrage hebben en daar draaien we straks allemaal voor op.’
Ingrid (70)
‘Je zou blind zijn als je niet ziet dat er een enorme recessie op ons wacht. Het leed dat corona teweegbrengt, is niet te overzien. Ik dacht genoeg gespaard te hebben, maar nu voel ik me onzeker of het zo is.’
Alfred (68)
‘Mijn pensioen is al meer dan tien jaar hetzelfde gebleven, verhoging was niet mogelijk,maar zonder één enkel probleem worden er miljarden steun gepompt in het bedrijfsleven zoals de KLM.’
Theo (79)
Volgens zes op de tien senioren ligt er momenteel te veel nadruk op ondersteuning van ondernemers en mensen met werk en te weinig op de koopkracht van ouderen.
Gevolgen pensioencontract
De verwachtingen over het pensioen van volgend jaar (2021) zijn niet hooggestemd. De meeste gepensioneerden, bijna zeven op de tien, verwachten dat het pensioen dan hetzelfde zal zijn, een kwart verwacht een lager pensioen, slechts 2% verwacht een stijging.
Zeven op de tien senioren voelen zich op hoofdlijnen goed geïnformeerd over het nieuwe pensioencontract. Maar het nieuwe pensioencontract heeft het gevoel van financiële zekerheid bij de helft van de senioren wel negatief beïnvloed.
Annemarie (75): ‘Veel onzekerheid staat ons te wachten. We zijn niet meer zeker van een vast bedrag, we zijn uitgeleverd aan de grillen van de beurs. En alles hangt af van de wijze waarop de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel verloopt.’
Miljoen financieel kwetsbare senioren
Een derde van de Nederlandse senioren heeft geen spaargeld of eigen vermogen. Wanneer zij een financiële tegenvaller hebben, komt een groot deel van hen in problemen, ze zijn financieel kwetsbaar.
Een onverwachte aanslag van de belasting van € 400 die binnen twee weken moet worden betaald, zou 30% van deze groep in de problemen brengen. Ze staan drie keer zo vaak rood op hun bankrekening als senioren mét eigen vermogen, hebben bijna vijf keer zo vaak een uitstaande schuld en zijn vier keer zo vaak in problemen gekomen met de kosten van vaste lasten of boodschappen.
Maar de 50-plussers die nog niet met pensioen zijn, staan er financieel nog veel slechter voor. Slechts de helft van deze groep heeft eigen vermogen, terwijl bij de huidige gepensioneerden zeven op de tien eigen vermogen hebben.
Het ontbreken van een appeltje voor de dorst in de vorm van eigen vermogen, maakt senioren financieel kwetsbaar.
Hun huidige en toekomstige financiële situatie baart de aanstaande gepensioneerden dan ook zorgen, twee keer zo veel als de groep senioren die al met pensioen zijn.