Weerman Peter Kuipers Munneke
Tekst: Kirsten Dorrestijn
Foto’s: NOS-Stefan Heijdendael, José Keijzer
Weerman Peter Kuipers Munneke onderscheidt drie ‘knoppen’ om uit te leggen hoe het klimaat op aarde werkt. Een van die knoppen, broeikasgassen, kun je als handvat gebruiken om zelf iets te doen aan de klimaatverandering, namelijk door je CO2-uitstoot en grondstoffengebruik te verminderen.
De temperatuur op aarde wordt bepaald door de hoeveelheid zonlicht die hier terechtkomt en hoeveel daarvan weer naar de ruimte verdwijnt, legt NOS-weerman Peter Kuipers Munneke (43) uit. ‘Alles wat erin komt aan warmte en wat eruit gaat, moet precies in balans zijn’, zegt hij.
Kuipers Munneke onderscheidt drie knoppen om de temperatuur op aarde te verklaren: de donkerte van de aarde, de zonkracht en de hoeveelheid broeikasgassen. ‘Als je aan een van de knoppen draait, wordt de balans verstoord.’
Meer wit op aarde
Als we de aarde in zijn geheel donkerder zouden maken, absorbeert die meer warmte en stijgt de temperatuur. Omgedraaid: als er juist meer wit op aarde is, wordt er meer zonlicht gereflecteerd en blijft het koeler. ‘We kunnen moeilijk de hele aarde wit verven, en het lost het klimaatprobleem niet op, maar op lokale schaal helpt het om een witte huisgevel te hebben of een witte auto’, zegt Munneke.
Dat een witte auto helpt, is volgens hem te merken als je in de zomer de auto instapt. ‘Dat is de reden dat je in Zuid-Europa zoveel witte auto’s ziet.’ Een andere manier om je eigen leefklimaat in warmere periodes aangenamer te maken, is door veel groen in je omgeving te planten, waardoor er schaduw ontstaat, voegt hij toe. ‘Bomen en planten verdampen bovendien water, dat zorgt voor verkoeling in je tuin.’
‘We kunnen moeilijk de hele aarde wit verven’
50 procent meer broeikasgassen
Iets waarover geo-engineers discussiëren is de tweede knop: minder zonlicht op aarde terecht laten komen. Dat zou kunnen door zwaveldeeltjes in de lucht te sproeien, waardoor zonlicht wordt afgeschermd en de aarde minder opwarmt.
De derde knop is de meest efficiënte om aan te draaien: broeikasgassen. Die houden warmte in de atmosfeer vast. Als de hoeveelheid broeikasgassen toeneemt, blijft er dus meer warmte gevangen. ‘De afgelopen 150 jaar is de hoeveelheid broeikasgassen met zo’n 50 procent toegenomen door het verbranden van steenkool, olie en aardgas’, legt Munneke uit. ‘Het restproduct van die verbranding is CO2. Dat komt als afvalproduct in de atmosfeer terecht en dat is de oorzaak dat de aarde inmiddels ruim een graad is opgewarmd de afgelopen eeuw.’
CO2-voetafdruk verkleinen
Om de hoeveelheid CO2 in onze atmosfeer te verkleinen, moeten we af van fossiele brandstoffen, volgens Munneke. ‘Het aanleggen van windparken en zonneparken zijn mogelijke oplossingen, net als kernenergie.’ Dat zijn zaken waar je als individu weinig invloed op hebt en waar wereldleiders over discussiëren. Maar de knop ‘broeikasgassen’ kun je ook als leidraad in het klein gebruiken. ‘Om je CO2-voetafdruk te verkleinen, kun je letten op de productie van het voedsel dat je koopt, spullen, het verwarmen van je huis en het gebruik van elektra en vervoer.’
Zo fietst hij zelf drie dagen per week twintig kilometer heen en terug naar de Universiteit Utrecht waar hij werkt. Andere voorbeelden om je eigen CO2-voetafdruk te verkleinen: vaker gebruikmaken van het openbaar vervoer, een deelauto gebruiken en minder frequent met het vliegtuig op vakantie.
Qua voedsel kun je de meeste impact maken door minder vlees te eten: de veehouderij zorgt wereldwijd voor veel uitstoot van broeikasgassen. Daarnaast kun je groente en fruit het best lokaal en seizoensgebonden kopen, iets wat ouderen veel vaker doen dan jonge generaties, weet Munneke. ‘Bij ouderen is dat ingesleten.’
Zuinig op je spullen
Een ander advies van Munneke: wees zuinig op je spullen. ‘Bij het productieproces en verschepen van spullen komt CO2 vrij, er zijn metalen en plastics nodig. Mensen denken vaak bij duurzaamheid aan recycling, afval scheiden, maar wat nog meer helpt is om langer met spullen te doen en kapotte apparaten te laten repareren in plaats van gelijk nieuwe aan te schaffen. In de stress kopen we soms een nieuwe wasmachine, terwijl er misschien maar twee snoertjes van de oude hoeven te worden vervangen.’
Tips
van Peter Kuipers Munneke
• Verf je gevel wit
• Kies voor een witte auto
• Maak vaker gebruik van het openbaar vervoer
• Vlieg minder
• Kies voor de trein in plaats van het vliegtuig
• Gebruik een deelauto
• Eet lokaal, seizoensgebonden en vegetarisch
• Wees zuinig op je spullen
• Laat onderdelen repareren
Geslaagd jubileum festival
Boeiend betoog over het klimaat
Er was lekker eten, muziek en een actueel thema: het klimaat. Weerman Peter Kuipers Munneke sprak over het ijs en de toestand van de aarde. De bijeenkomst ter ere van het veertigjarig jubileum van KBO Utrechtse Heuvelrug en PCOB Driebergen-Maarn was een groot succes.
‘Het was een mooie bijeenkomst met een volle zaal en een fijne sfeer. De dag was erg goed georganiseerd, complimenten voor alle vrijwilligers’, vertelt Ingrid Rep, directeur KBO-PCOB die uitgenodigd was om een inleidend praatje te houden. ‘Dat ging vooral over de overlap tussen zingeving en rentmeesterschap. Hoe we ons verantwoordelijk voelen voor de planeet die we achterlaten. Een geslaagd onderwerp en een geslaagde dag.’
Word abonnee!
Neem nu een abonnement op het Magazine van KBO-PCOB en geniet van mooie interviews, aangrijpende verhalen, stevige dossiers en handige informatie. Profiteer bovendien van de vele voordelen die u als abonnee geniet en doe mee aan de winacties.