Toveren in tehuizen

Door corona zou je bijna vergeten dat zich in veel verpleeghuizen ook veel positiefs afspeelt, sterker nog: in veel huizen voltrekt zich een opzienbarende revolutie. Waar verpleeghuizen jarenlang van bovenaf werden bestuurd, voorzichtig om zo min mogelijk risico te lopen, bepalen bewoners nu steeds vaker zelf hoe ze willen leven. Wij zetten enkele prachtige nieuwe initiatieven op een rij.

Een reis in de treincoupé

In Engeland waren ze de eersten, maar ook Nederlandse initiatieven volgden in onder andere Groningen, Steenwijk en Venlo. Een zaaltje in het verpleeghuis wordt omgebouwd tot een heuse treincoupé met echt treinmeubilair, gedoneerd door de Nederlandse Spoorwegen.

Bewegende beelden

De ramen zijn platte beeldschermen met bewegende beelden van verschillende bestaande treintrajecten. Alsof je echt naar buiten kijkt in een rijdende trein. ‘Het is vooral een manier om tot rust te komen, de bewegende beelden zijn kalmerend, mensen dommelen in bij het geluid van de trein dat je harder en zachter kan zetten’, zegt Anita van der Vight, projectleider van Zorgcentrum D’n Horstgraaf in Venlo. ‘Als daar vraag naar is, verzorgen we beelden à la carte.

Drie keer per week in de jacuzzi

Je zou zeggen, een verpleeghuis is geen wellness-center. En dat klopt. Toch besloten ze bij verpleeghuis Munnekeweij in Noordwijkerhout een leegstaande kamer in te richten met een jacuzzi. Tijdens een vakantie met de afdeling bleek namelijk dat een aantal bewoners enorm veel baat had bij de warmte van de jacuzzi. Dus dachten ze bij thuiskomst: weet je wat, we maken er gewoon zelf een.

Met zijn allen naar de asperge-boerderij

‘Weet je nog dat we vroeger asperges aten in deze tijd? Hoe lekker was dat!’, verzuchtte een van de bewoners van verpleeghuis Munnekeweij. Ze was verrast toen een van de verzorgenden antwoordde: ‘Heb je zin in asperges? OK, trek je jas aan, dan gaan we naar de aspergeboerderij en halen we ze.’

Met een klein groepje liefhebbers en een aantal verzorgenden stapten ze in de auto. Even later stapten ze achter hun rollator door de velden waar de asperges gestoken werden. Na thuiskomst werden de asperges bereid met gewelde boter en een eitje.

Tot dan toe was niemand van de bewoners gewend dat er aan dergelijke verlangens ook gehoor gegeven kon worden. Asperges waren genoegens uit een vorig leven. Maar het kon nog steeds!

Een oliebol delen op de kermis

Dat het ‘denken voor een ander’ vaak met de beste bedoelingen gebeurt en juist daarom zo hardnekkig is, bewijst de ervaring van Eva van Zelm, projectleider bij Topaz. Toen ze samen met de verzorgenden en een aantal bewoners op weg was naar de kermis, kwam ze in de gang een mevrouw tegen. ‘Wilt u niet mee?’, vroeg ze. Het duurde even voor de vrouw antwoord gaf, toen zei ze: ‘Nee.’ ‘Maar zou u wel willen?’ ‘Ja.’ ’OK, laten we dan gaan.’

Later bleek dat de verzorgenden haar niet hadden meegevraagd omdat ze snel overprikkeld is. Ze meenden haar er een dienst mee te bewijzen De twee deelden die middag een oliebol met veel te veel poedersuiker en nadat Eva de vrouw na de kermis weer naar haar kamer had gebracht zei de vrouw: ‘Dank je wel, ik hoop dat ik je nog eens zie.’ En Eva dacht: stel je voor, dat ik haar in de gang gewoon voorbij was gelopen, dan had ze dit allemaal gemist. En ikzelf ook.

Cleaning Clowns

Het idee voor Cleaning Clowns is ontstaan tijdens corona, toen fysieke nabijheid uitgesloten was: een clown tovert vanachter de ramen een glimlach op het gezicht van iemand in een verpleeghuis door bijvoorbeeld tekeningen op de ramen te maken en die vervolgens weg te spoelen. Initiatiefnemer Desiré Festen heeft op die manier het afgelopen jaar al voor vele mooie momenten in verpleeghuizen gezorgd.

Het hondje mag mee

Mensen met een hondje en met een kat zijn welkom in verpleeghuis Munnekeweij, waar ook Diane Maurits als verpleegkundige werkt. ‘Zo’n huisdier betekent vaak alles voor oudere mensen en kan enorm helpen bij het wennen aan een nieuwe omgeving’, zegt ze. Vroeger moest men altijd afstand doen van huisdieren, maar nu kan het gewoon, zolang je hem zelf maar uitlaat of iemand regelt die dat voor je doet.’

Appeltaartconcerten

‘Mocht de muziek tegenvallen, dan is er altijd nog de appeltaart na afloop’, relativeert altviolist Michiel Holtrop zijn Appeltaartconcerten met klassieke muziek. Tijdens corona spelen ze met zijn tweeën, hij en gitarist Martin Kaaij. Vaak muziek van Schubert en Paganin.

Opletten

Het idee is ontstaan toen de oma van Michiel dementie kreeg. Door muziek voor haar te spelen, werd ze weer alerter. Voor hij gaat spelen, let hij goed op zijn publiek. Zijn ze slaperig, onrustig of juist levendig? Afhankelijk daarvan kiezen de twee muzikanten een stuk. Het programma ontstaat zo als het ware in samenwerking met de bewoners van het verpleeghuis.

www.appeltaartconcerten.nl

De Tovertafel

Hester Anderiesen Le Riche zocht een manier om mensen in de laatste fase van dementie uit hun apathie en verveling te halen. Het begon met een idee om ze te verleiden hun kopje op te pakken en er een slok uit te nemen, door lichtbeelden te projecteren op het tafelblad.  Maar dat werkte niet, de spanningsboog van deze groep mensen was niet groot genoeg.

Aanraken

Hester stond al bijna op het punt het hele project af te blazen, toen ze ineens merkte dat diezelfde mensen na afloop van haar kopjes-experiment wel geïntrigeerd raakten door de bewegende beelden zelf. Ze wilden de beelden pakken en aanraken en daarmee spelen.

Zo kreeg de Tovertafel een ander doel, minstens zo innovatief: het werd een spel, iets waartoe deze ouderen nog moeilijk te bewegen zijn.

www.tover.care