Loes Luca Uitbundig

Loes Luca (68) is te zien in twee nieuwe speelfilms en in de televisieserie Maud & Babs over een 75-jarige moeder die kampt met dementie. Net als haar eigen moeder voor wie ze dag in, dag uit heeft gezorgd. Alhoewel ze dol is op haar moeder, moest ze vroeger als enig kind ‘heel erg joehoe roepen’ om bij haar ouders in beeld te komen. ‘Bij ons thuis werd nauwelijks aan Kerst gedaan, misschien dat ik het daarom zelf zo uitbundig ben gaan doen.’

Een doos tissues

‘Mijn vader en moeder waren allebei klagers. Daarom verdraag ik het zo slecht, denk ik. Dochter Nina zegt altijd: “Als jouw been eraf valt, zal je zeggen: lopen jullie alvast maar door hoor. Ik ben iets later!”’

Doorzetten, vasthouden, nooit opgeven. Of het aangeboren of aangeleerd is? ‘Vraag dat maar aan de spielogoog, de psiepoloog, de…’

Ja, ze maakt er liever een grap over. Therapie, da’s niks voor haar. Oké, toen haar moeder acht jaar geleden begon te dementeren en Loes, dodelijk vermoeid, steeds vaker boos op haar werd, heeft ze hulp gezocht.

‘Ik haatte mezelf om mijn ongeduld, ik vond het zo erg dat ik een hekel kreeg aan de vrouw op wie ik een leven lang zó dol ben geweest. Tijdens de eerste gesprekken heb ik een doos tissues leeg zitten snuiten, maar toen die mevrouw op een dag tegen me zei dat er een zwaarder soort therapie nodig was als ik écht verder wilde komen, heb ik er een punt achter gezet.

Ik ben van het type: niet lullen, maar poetsen. Al dat gespit in het verleden – ik heb wel wat beters te doen.’

Mama zeggen

Toch nog even over haar 87-jarige moeder, als dat mag. Dat mag.

Loes vertelt hoe ze er twintig jaar geleden voor heeft gezorgd dat haar moeder daar – wijst naar buiten – bij haar om de hoek kon komen wonen. Dat was jarenlang handig en gezellig. Tot Alzheimer langskwam en het lastig en verdrietig werd.

“Het is heerlijk om op je 68ste nog mama tegen iemand te kunnen zeggen”

‘Ik heb dag in, dag uit voor haar gezorgd, net zo lang tot het echt niet meer ging. Twee jaar geleden is mama in een tehuis gaan wonen en ik moet je eerlijk zeggen dat het voor mij nu ook minder zwaar is. Ze drijft steeds verder weg, weet nog wel dat ik bij haar hoor, maar kijkt me steeds vaker met een niet-begrijpende blik aan.”

Ze is ook op een pijnlijke manier eerlijker geworden. Er kwam weleens een vrouw bij haar op visite die ze helemaal niet mocht. Toen ze nog niets mankeerde, zei mama: ‘O, sorry, ik stond net op het punt van vertrek!’ De laatste keer riep ze, terwijl die vrouw nog in de deuropening stond: “O, die mot ik niet! Dat vind ik toch zo’n pokkewijf!”’

Maud & Babs

Dit jaar kon ze de ervaringen met haar moeder gebruiken in de televisieserie Maud & Babs waarin ze een 75-jarige dementerende vrouw speelt die, ongewild, het leven van haar twee dochters totaal op z’n kop zet.

Vond je het niet confronterend om in zekere zin je moeder te spelen?

‘Helemaal niet. Het was juist goed om het verhaal van de andere kant te kunnen bekijken; ik heb door de ogen van ‘Babs’ gezien hoe verwarrend en beangstigend het leven voor haar moet zijn… Soms denk ik: laat het snel afgelopen zijn – ze is al zo lang die leuke, lekkere dame niet meer – maar ik zal er tóch van schrikken. Haar vreselijk missen. Het is heerlijk om op je 68ste nog mama tegen iemand te kunnen zeggen.’

Van oude mensen…

Genoeg over die ‘mensonterende, gemene rotziekte’. Er is zoveel waar ze blij van wordt: komend jaar speelt ze in twee films: Casa Coco, over een pension op Bonaire gerund door de Rotterdamse Pleun, ‘vol Rotterdamse ouwe rotten, zoals Joke Bruijs en Gerard Cox’, en een film – Ik wist het – met juist een jonge, veelbelovende cast.

Maar eerst is er nog het kerstfeest samen met Nina, haar man, diens familie en al hun vrienden, ergens in Schotland.

‘Als je denkt dat het hier soms over de top is, moet je eens gaan kijken hoe ze dáár de boel versieren! Bij ons thuis werd nauwelijks aan Kerst gedaan, geloof ik, misschien dat ik het daarom zelf zo uitbundig ben gaan doen.’

Hoort er ook een bepaalde stemming bij die feestdagen?

‘Of ik er melancholiek van word, bedoel je? Ja! Van oude mensen en de dingen die voorbijgaan. Dan zie ik een moeder met een klein kind en denk: o ja, hoe was dat ook alweer?

Voor hen gaat het leven net beginnen, terwijl ik… laat ik het zo zeggen: naar mij wordt niet meer gefloten, al lig ik daar niet echt van wakker. Dus ja: die weemoedige gedachten. Maar daar hoeft het geen Kerst voor te worden hoor! Het hoort bij het ouder worden.

Ik weet nog dat ik, toen mijn moeder hier achter kwam wonen, voorstelde om een zonnescherm te kopen. Ze was pas achter in de zestig, maar zei: “Nee joh, waarom zo’n duur ding? Daar ga ik toch niet veel meer aan hebben.” Inmiddels sta ik zelf naar die door m’n dochter afgekeurde pannen te kijken en maak dezelfde overweging: moet ik nou nog een nieuwe pan aanschaffen?’

En?

‘Ik heb besloten om de allerbeste pan te kopen die ik kan vinden.’