Huub Stapel Alleen familie
Tekst: Arjan Visser
Foto’s: Janita Sassen
Dat de solo-theatervoorstelling Alleen familie zó succesvol zou worden, kwam voor Huub stapel zelf ook wel een beetje als een verrassing. Het begon ermee dat hij meedeed aan het televisieprogramma Verborgen verleden in 2022. ‘Moeder was een heilige en vader was een held. Dat beeld van mijn ouders lag voor mij al jaren zo vast. Maar toen begonnen de opnames…’
Familiegeschiedenis
Huub ging voor het programma naar het Nationaal Archief in Den Haag. ‘Een map die tevoorschijn werd gehaald, het handschrift van mijn vader, een aanmeldingsformulier van de NSB… Ik kan de schrik van dat moment nog altijd terughalen. Had mijn vader mensen verraden? Moest ik mijn ideeën over hem gaan bijstellen?
Ik zou er gaandeweg achter komen dat ik juist nóg meer reden had om trots op hem te zijn, maar ik kan je wel vertellen dat ik tijdens de uitzending wel tien keer in janken ben uitgebarsten. Niet lang daarna bedacht ik: zit er niet in elke familiegeschiedenis zo’n soort verhaal? En hoe mooi zou het zijn om daar een voorstelling over te maken?’
134 gulden en 65 cent
Huubs vader was verliefd geworden op de dochter van een NSB‘er en had zich aangemeld om bij de familie in het gevlei te komen. Binnen een jaar werd het lidmaatschap al weer opgezegd. Daarna was hij in het verzet gegaan, had overvallen gepleegd, treinen laten ontsporen, werd opgepakt en vastgezet.
‘Ik las de brieven waarin het allemaal uitvoerig stond beschreven en dacht: waarom heb je ons daar nooit iets over verteld? Zou het zijn omdat hij dan ook dat NSB-verhaal moest opbiechten? Wij, de kinderen, hadden het idee dat hij er later, als hij eenmaal met pensioen was, wel over zou gaan praten, maar hij is helaas op zijn 62ste al aan een hartaanval overleden.
Een maand geleden kregen we van een 95-jarige nicht te horen dat hij het wél aan mijn moeder had verteld. Zij zat in het geheim. En ze zou zoiets gezegd hebben als: het was vanwege de liefde en daarna heb je zoveel goede dingen gedaan, het is oké. Mooi toch?
Hoe goed die twee het samen hebben gerooid? Het is bizar hoeveel deeltjes van het verhaal nog naar boven komen. Zo hebben we een jaar of vijf geleden een formulier gevonden waarop de inboedel van mijn geboortehuis – Spoorstraat 63 te Tegelen – tot in detail beschreven staat: item voor item, met een totaalbedrag van 134 gulden en 65 cent. Dat was alles.
Mijn oom Sjef die met tante Drina, het oudere zusje van mijn moeder, was getrouwd, had mijn ouders geld geleend en beslag laten leggen toen er niet snel genoeg werd terugbetaald. De klootviool! Terwijl die man barstte van het geld; al zijn dertien kinderen kregen bij hun trouwen een huis van hem en voor een paar rotcenten stuurt ie de deurwaarder op mijn ouders af! Tante Drina heeft daar op het laatst een stokje voor gestoken. Als je dat doet, zei ze, hoef ik je nooit meer te zien!’
Angst voor armoede
Dan vertelt hij over die keer dat Renée Soutendijk in het DeLaMar-theater naar Alleen familie kwam kijken.
‘Ze zei dat ze zich altijd had afgevraagd waar ik me nou toch zo kwaad over maakte, waarom ik aansloeg op onrecht. En nu wist ze het.
Het zijn de verhalen over oom Sjef, over de fabrikanten-families voor in de kerk door wie mijn ouders met de nek werden aangekeken en over de baas van mijn vader die had verzuimd zegeltjes te plakken, zodat mijn moeder uiteindelijk maar zestien gulden pensioen per maand zou krijgen. Wat hun, de allerliefste mensen van de hele wereld, is aangedaan… Het kost me geen enkele moeite om daar keer op keer woedend om te worden.
Ik kan het inmiddels kanaliseren – ik ben niet voor niets acteur geworden – maar ik word, onbewust, ook nog altijd voortgejaagd door een zekere angst voor armoede. Volkomen irreëel; ik kan al lang stoppen met werken, ik ben bijna zeventig, ik heb mezelf voldoende bewezen en toch…’
‘Kiek maar effe mee’
De vraag of hij op het podium staat om zijn ouders te revancheren ligt voor de hand, maar lijkt hem toch te raken.
‘Ja. Zeker. Ik doe mijn leven lang al een schietgebedje voor ik het toneel opstap. “Pap, mam, kiek maar effe mee.”
Ik denk dat ze deze voorstelling wel kunnen waarderen. Mijn vader komt uiteindelijk als overwinnaar uit de bus en mijn moeder… Dat ze die vrouw niet hebben heilig verklaard is een wonder! Ze verdiende het meer dan Moeder Theresa, stond voor iedereen klaar. En vroom hè? Nou! Als we een keer vloekten, bad ma het kruis van de muur. Mijn ouders: geen cent te makken, maar liefde in overvloed.
Word abonnee!
Neem nu een abonnement op het Magazine van KBO-PCOB en geniet van mooie interviews, aangrijpende verhalen, stevige dossiers en handige informatie. Profiteer bovendien van de vele voordelen die u als abonnee geniet en doe mee aan de winacties.