‘Minder regels en meer ruimte om te bouwen’
Meer regie over woningbouw, focus op koopkracht en de mogelijkheid langer door te werken. Dit en meer staat in het VVD-verkiezingsprogramma. Als we lijsttrekker Dilan Yeşilgöz-Zegerius spreken, zijn de doorberekeningen van het Centraal Planbureau (CPB) nog niet binnen.
Kunt u zichzelf kort voorstellen aan de lezers?
‘Ik ben geboren in Ankara, Turkije. Toen ik zeven was, ging ik met mijn ouders mee naar Nederland. We moesten vluchten omdat mijn ouders opkwamen voor de rechten van anderen. Ik ben me er heel bewust van dat vrijheid en veiligheid geen vanzelfsprekendheden zijn. Vanaf 2006 was ik achtereenvolgens bestuursvoorzitter en raadslid in Amsterdam. Sinds maart 2017 ben ik actief in de landelijke politiek, achtereenvolgens als Tweede Kamerlid, staatssecretaris Economische Zaken en minister van Justitie en Veiligheid. In mijn, nu demissionaire, functie zie ik het als mijn taak de vrijheid en veiligheid te bewaken en te koesteren. Als liberaal geloof ik erin dat mensen zelf bepalen hoe ze hun leven inrichten. Ik ben voor eigen regie over het levenseinde, ook als er geen sprake is van ondraaglijk lichamelijk lijden. Denk aan een stapeling van ouderdomsklachten.’
Hoe kijkt u naar de positie van senioren in onze maatschappij, en wat is het eerste dat u voor hen voor elkaar wilt krijgen?
‘Senioren hebben enorm bijgedragen aan de samenleving of doen dat nog. Ze zijn met hun kennis en expertise van waarde voor jongere collega’s. Anderen doen vrijwilligerswerk en passen op de kleinkinderen. Die bijdragen mogen we meer benoemen en we mogen meer respect hebben voor senioren. Dat begint met hoe we praten over en met elkaar. Nog belangrijker is, hoe we het organiseren. En dan hebben we het over onderwerpen als wonen, zorg en koopkracht.’
Koopkracht is voor senioren belangrijk. Bijvoorbeeld dat de AOW waardevast blijft en volwaardig gekoppeld blijft aan het minimumloon. Wat bent u van plan met de AOW?
‘Veel mensen maken zich zorgen: haal ik het eind van de maand? Op hen moeten we focussen. De AOW blijft gekoppeld aan de reguliere stijging van het minimumloon. Als ik de doorberekening heb, weten we welke overige maatregelen we nemen om de koopkracht te verstevigen. Dat kan naast de AOW ook met aanvullende VVD-maatregelen, zoals verlaging van de energiebelasting.
We maken het mensen makkelijker om door te werken voorbij de AOW-leeftijd. Daarvoor willen we af van het verplichte leeftijdsontslag in cao’s. Ook verbeteren we de positie van gepensioneerden op de arbeidsmarkt. Veder maken we de pensioenoverzichten inzichtelijker, zodat duidelijk is waar je later recht op hebt. Een ander punt gaat over het nieuwe pensioenstelsel. We zijn blij dat dat doorgaat. De komende jaren gaan we stap voor stap over. Wij houden vanuit de overheid sterk toezicht op die transitie. Bovendien moeten pensioenfondsen hun deelnemers daarin transparant en proactief meenemen, zodat mensen er niet zelf een studie van hoeven te maken.’
Hoe gaat uw partij ervoor zorgen dat er voldoende betaalbare, geschikte en bereikbare (cluster)woningen voor senioren komen?
‘De landelijke overheid moet meer regie nemen. Als ergens bouwplannen niet van de grond komen, wijzen we plekken aan waar moet worden gebouwd. We zoomen in op de specifieke woonwensen van senioren, zodat mensen langer zelfstandig kunnen wonen met kwaliteit van leven. Ik zou het verschrikkelijk vinden als we dat over het hoofd zien. Ik heb afgelopen zomer veel mensen gesproken, van coöperaties tot ontwikkelaars. Ze zeggen allemaal hetzelfde: de Rijksoverheid slaat ons lam met regels, en vervolgens zijn jullie verrast dat we niets bouwen. Het vraagt dus om minder regels vanuit de Rijksoverheid en meer ruimte voor gemeenten en coöperaties om te bouwen. Die woningen moeten geschikt en betaalbaar zijn. En het is niet de taak van senioren om hun huis vrij te maken voor jongere generaties zonder dat er alternatieven voorhanden zijn. Dat laatste is wat je vaak hoort, maar dat steekt mij altijd.’
Hoe wilt u de ouderenzorg overeind houden, gezien de vergrijzing en de knelpunten bij zorgpersoneel en woonvoorzieningen?
‘De zorg moet zijn gericht op kwaliteit van het leven. Daarvoor is het belangrijk dat je grip hebt en houdt op je eigen leven en dat je zelf keuzes kunt maken. Ik ken de verpleeghuizen van binnenuit en ik zie dat er ongelofelijk hard wordt gewerkt. Ik zie ook dat medewerkers te weinig tijd hebben om te zorgen. Zij moeten weer aandacht kunnen geven aan de bewoners. We ontlasten hen met slimme digitale oplossingen, maar natuurlijk is er meer zorgpersoneel nodig. Het is tijd dat we dit voor elkaar krijgen en dat het beroep weer aantrekkelijk wordt. Dat is niet alleen een kwestie van salaris, maar ook van bijvoorbeeld minder administratieve last. De VVD wil een meer-urenbonus voor mensen die extra uren willen werken. Er is veel werk te doen om de problemen in de ouderenzorg op te lossen.’
Tot slot: wat te doen aan de kloof tussen meer en minder digivaardige mensen?
‘De digitalisering brengt ons veel, maar er moet altijd ruimte blijven voor persoonlijk contact met de overheidsdiensten. Daar moeten we alert op zijn, ook bij banken. Bovendien willen we mensen die wel online willen zijn, actief helpen met het contact met de overheid. Daarbij moeten we alles op alles zetten om mensen goed te beschermen tegen cybercriminaliteit. Die criminelen worden steeds handiger. Je trapt er zo in, zeker niet alleen ouderen.’